آشنایی با اتحادیه بین المجالس و گزارش این سازمان از تعداد نمایندگان زن در مجالس جهان بمناسبت روز جهانی زن 8 مارس

آشنایی با اتحادیه بین المجالس و گزارش این سازمان از تعداد نمایندگان زن در مجالس 193 کشور جهان در سال 2017:

 اتحادیه بین‌المجالس (Inter-Parliamentary Union)  یک سازمان بین‌المللی متشکل از پارلمان‌های 171 کشورکه به اختصار IPU  نامیده می‌شود در سال 1889 تأسیس شد و هدف از آن کمک به صلح و همکاری میان ملتها با گفتگو میان پارلمان‌های جهان است. مقر این اتحادیه در ژنو سوئیس می‌باشد و بیش از 120 سال قدمت دارد. در حال حاضر 154 مجلس از کشورهای مختلف جهان عضو اتحادیه بین‌المجالس هستند که جمهوری اسلامی ایران همواره یکی از اعضای فعال آن است.

 این اتحادیه هرسال در آستانه روز جهانی زنان (8 مارس) آمار زنان نماینده مجلس در میان ۱۹۳ کشور دنیا را منتشر می‌کند. بر اساس  آمار امسال کشور آفریقایی جمهوری روآندا از کشورهای اسکاندیناوی پیشی گرفته و با ۶۱/۳ درصد نمایندگان زن بر صدر این جدول نشسته است. بدین ترتیب این کشور آفریقایی، پادشاهی سوئد را که سال‌ها مقام اول این جدول را داشت کنار زده است. علاوه بر روآندا دو کشور افریقایی دیگر، سنگال و آفریقای جنوبی نیز در میان ۱۰ کشور برتر این جدول هستند. همینطور چهار کشور از آمریکای لاتین: بولیوی، کوبا، نیکاراگوئه و مکزیک.

معدل جهانی حضور زنان در پارلمان ۲۳/۴ درصد است یعنی تقریبا از هر چهار نماینده پارلمان در دنیا یکی از آنها زن است.

در خصوص چرایی این موضوع مارتین چان‌گونگ مدیر اتحادیه بین‌ا‌لمجالس می گوید: پس از نسل کشی و قتل عام سال ۱۹۹۴ در روآندا این کشور تغییرات اساسی در قوانین و ساختار حکومتی خود به وجود آورد. در این تغییرات اهمیت دادن به مشارکت سیاسی زنان بسیار پررنگ بود به طوری که سهمیه ۳۰ درصدی برای حضور زنان در پارلمان در نظر گرفته شد. این رقم حالا اما به بالای ۶۰ درصد رسیده  و ذهنیت مردم این کشور تغییر کرده است. حالا دیر زمانی است که داشتن پست‌های مهم سیاسی برای زنان در رواندا دیگر چیز عجیبی نیست.

در میان کشورهای مسلمان وضعیت متفاوتی وجود دارد؛ از دولت قطر و سلطنت عمان گرفته که در قعر جدول تعداد نمایندگان زن پارلمان قرار دارند تا امارات متحده عربی که در جایگاه ۹۴ قرار دارد و ریاست پارلمانش نیز بر عهده یک زن است و جمهوری اسلامی افغانستان که در رتبه ۵۴ جدول نشسته است. جمهوری اسلامی ایران با وجود اینکه در این دوره از مجلس{دوره دهم با 17 نماینده زن در میان 289 کرسی نمایندگی) بیشترین تعداد نمایندگان زن را دارد اما در مقام ۱۷۷ قرار گرفته است. این کشور در میان همسایگانش در پایین‌ترین رده قرار دارد؛ جمهوری اسلامی افغانستان با رتبه ۵۴ بهترین موقعیت را در میان همسایگان ایران دارد. پس از آن جمهوری عراق در رتبه ۶۷ و جمهوری ترکیه در جایگاه ۱۳۲ قرار گرفته‌اند.

علاوه بر داشتن سهمیه برای زنان در برخی کشورها، سیستم انتخابات نیز در مشارکت زنان نقش بازی می‌کند. در کشورهایی که رأی‌گیری در آنها بر اساس اکثریت نسبی است، امکان ورود زنان به سیاست بیشتر از کشورهایی است که نتایج بر اساس اکثریت مطلق تعیین می‌شوند.

جمهوری فدرال آلمان در این میان در رتبه ۲۳ قرار دارد و ایالات متحده آمریکا نیز در مقام ۱۰۴ چرا که از میان ۴۳۵ نماینده مجلس این کشور تنها ۸۳ نفر زن هستند. دلیلش هم این است که سهمیه‌ برای ورود زنان در این کشور وجود ندارد. آمریکا حتی از پادشاهی عربستان سعودی هم رتبه پایین‌تری دارد، این کشور در رتبه ۹۷ قرار دارد. به گفته رئیس اتحادیه بین‌المجالس درعربستان سعودی بر خلاف کلیشه رایج، مشارکت سیاسی زنان در سطح خوبی وجود دارد.